Türk Lirası “fiilen devalüe” oldu; dolar “2”yi, euro 2.65’i aştı. Rezervler hızla eriyor, açık büyüyor. Zam yağacak.
Merkez, diken üstünde bekliyor
TL’nin dolar karşısında hızlı değer kaybı karşısında Merkez piyasalara anında müdahale edebilmek için acil toplantı bekleyişine girdi. Dolar 2 TL’ye fırladı
ABD Merkez Bankası’nın tahvil alımlarını azaltacağına dönük endişelerin gelişmekte olan piyasalardan çıkışları hızlandırması, TCMB’nin adımlarının yetersiz kaldığı endişeleriyle birleşince TL, ana para birimleri karşısında ve sepet bazında rekor düşük seviyeleri görürken; TCMB’nin artan döviz müdahalelerinin tansiyonu düşürmemesi halinde PPK’yı acil toplantıya çağırması bekleniyor.
TCMB faiz koridorunun üst bandını 50 baz puan artırdığı PPK kararlarının etkisini güçlendirmek üzere önceki gün ve dün parasal sıkılaştırmaya yönelik ek adımlar attı ancak gelişmekte olan piyasalarda satış baskısının yüksek olması, kur ve sepetin rekor seviyelerden uzaklaşmasına izin vermiyor.
Dolar 2 lirayı gördü. 2,6520 liradan alınan euronun satış fiyatı ise 2,6560 lira olarak belirlendi.
PPK tetikte bekliyor
PPK, 20 Ağustos’ta açıkladığı kararlarında politika faizini ve faiz koridorunun alt bandını değiştirmezken, koridorun üst bandını 50 baz puan artırarak yüzde 7.75’e çıkardı; ancak piyasa yapıcı bankalara yaptığı fonlama faizini yüzde 6.75 olarak bıraktı. Ekonomistler, iki yıllık ve 10 yıllık gösterge tahvil faizlerinin yüzde 9.5-10 seviyesinde olduğu bir dönemde yüzde 4.5 olan politika faizi ve yüzde 7.75 olan gecelik borçverme faizi ile uyumsuzluğa işaret ediyorlar. İş Yatırım kıdemli ekonomisti Burcu Ünüvar, TCMB’nin kısa aralıklarla değişiklikler yapmaktan çekinmemesinin piyasada, yapılan açıklamanın “sadece kısa süreli olarak geçerli” olabileceği algısı yarattığını ve piyasanın belirsizliği fiyatlamaya devam ettiğini söyledi.
Finansbank Başekonomisti İnan Demir, dün yayınladığı notta, “Gelişmekte olan piyasalardaki kurlar üzerindeki baskının kötüleşmesi halinde faiz koridorunun üst bandının TL üzerindeki baskıyı gidermekte yetersiz kalacağını düşünüyoruz. Bu durumda, döviz satış ihaleleri de TL’deki değer kaybını kontrol edemeyecektir. Bu nedenle, önümüzdeki aylarda üst bantta daha faiz artırım bekliyoruz ve gecelik borçlanma faizinin yüzde 9’a çıkacağını öngörüyoruz” dedi.
Rezerv-borç dengesi tehlikeli sınırda
Merkez Bankası’nın döviz rezervi bu yılın ilk yarısında yüzde 5.2 oranında 5.3 milyar dolarlık net artışla 105.6 milyar dolar olurken, kısa vadeli dış borç stoku yüzde 24.5 oranında 24.8 milyar dolar artarak 125.7 milyar dolara ulaştı. Merkez Bankası döviz rezervlerinin kısa vadeli dış borçları karşılama oranı haziran sonu itibariyle yüzde 84’le adeta dip noktaya indi. 2002 sonunda yüzde 162.7 olan döviz rezervinin kısa vadeli dış borcu karşılama oranı, izleyen dönemde yükselerek 2007 sonu itibariyle yüzde 165.2 ile zirveye çıkmıştı. Son çeyreğinde küresel krizin başladığı 2008 sonu itibariyle 133.4’e inen bu oran, 2009’da yeniden yükselerek 142.1 olmuştu. Ancak döviz rezervinin kısa vadeli dış borcu karşılama oranı izleyen dönemde yeniden düşüşe geçti, 2010 sonunda 104.4’e geriledi. 2011 sonunda yüzde 100’ün altına inen bu oran 2012 sonunda ise yüzde 99.4 oldu. Buna göre bu yılın ilk yarısında döviz rezervinin kısa vadeli dış borcu karşılama oranı 15.4 puanlık bir düşüş gösterdi.
Benzin dolar zammıyla 5 lirayı aştı
Kurdaki yükselişin ardından akaryakıt fiyatlarına gelen zam ekonomi çevrelerini diken üstünde bekleyişe itti. Dolar kurundaki artış ve petrol fiyatlarındaki yükseliş akaryakıt ürünlerine ard arda zammı beraberinde getirdi. 97 oktan kurşunsuz benzinin litresi 5 lirayı aştı. Ancak uzmanlar Türkiye’deki tüketicinin dünyada benzine en yüksek vergiyi ödemesi yani 5 liralık fiyatın yüzde 65’inin vergi olması nedeniyle bu kadar yüksek fiyattan alım yapmak zorunda kaldığına dikkat çekiyorlar. Bir başka deyişle birlitre benzine ödenen 5.03 liranın her litrede 3.25 lirası devlete vergi olarak ödeniyor.. Akaryakıt dağıtım şirketleri benzin satış fiyatlarında litrede ortalama 11 kuruş zam yaptı. Yapılan fiyat değişikliğiyle 95 oktan kurşunsuz benzinin litresi, Ankara ve İstanbul’da 4-81-4,82 liradan 4,92-4,93 liraya, İzmir’de ise 4,82-4,83 liradan 4,93-4,94 liraya yükseldi.
Üç büyük ilde zam öncesinde 4,90 ile 4,93 lira aralığında satılan 97 oktan kurşunsuz benzinin litre fiyatları da 4,99-5,03 lira aralığında satılmaya başladı. Akaryakıt ürünlerinin perakende satış fiyatları, dağıtım şirketlerinin maliyetine ve rekabet şartlarına, illere ve söz konusu şirketlere göre litrede birkaç kuruş farklılık gösterebiliyor.Bu arada petrolün varil fiyatı da uluslararası piyasalarda 107 ile 110 dolar arasında değişiyor.
